ریاضیات علم نظم است و موضوع آن یافتن، توصیف و درک نظمی است که در وضعیتهای ظاهراً پیچیده نهفته است و ابزارهای اصولی این علم، مفاهیمی هستند که ما راقادر میسازند تا این نظم را توصیف کنیم.»
به گفته متخصصان، ریاضیات علم مدل دهی به سایر علوم است یعنی زبان مشترکنظریات علمی سایر علوم، علم ریاضی میباشد و امروزه اگر علمی را نتوان به زبان ریاضی بیان کرد، علم نمیباشد
گرایشهای مختلف این رشته و اهداف آنها عبارتند از:
ریاضی محض
هدف از این گرایش تربیت متخصصان جامع در علوم ریاضی است به گونهای که آمادگی لازم برای ادامه تحصیل در زمینههای پژوهشی و نیز انتقال علم ریاضی در سطوح دانشگاهی را داشته باشند همچنین از اهداف دیگر این شاخه آشنایی با تجزیه وتحلیل مسایل در قالب ریاضی و مدلسازی آنها میباشد.
ریاضی کاربردی
هدفاز این گرایش تربیت کارشناسانی است که با کسب دانش کافی از ریاضیات،توانایی تحلیل کمی از مسائل صنعتی، اقتصادی و برنامهریزی را کسب نموده وتوان ادامه تحصیل در سطوح بالاتر را داشته باشند.
ریاضی دبیری
هدف از شاخه دبیری، تربیت دبیران و کارشناسان متخصص آموزش ریاضی است که پاسخگوی نیازهای آموزش و پرورش کشور در سطوح پیش دانشگاهی میباشند.
ماهیت ریاضیات
ریاضیات بر خلاف تصور برخی از افراد یکسری فرمول و قواعد نیست که همیشه و در همه جا نتوان از آن استفاده کرد بلکه ریاضیات درست فهمیدن صورت مسأله و درست فکر کردن برای رسیدن به جواب است و برای بدست آوردن این توانایی، دانشجوباید پشتکار و صبوری لازم را داشته باشد تا بتواند حتی به مدت چندین ساعت در مورد یک مسأله ریاضی فکر کرده و در نهایت با ابتکار و خلاقیت آن را حل کند.
به همین دلیل فارغ التحصیلان این رشته میتوانند پس از پایان تحصیلات درادارات دولتی برای مسئولیتهایی که به نوعی با تجزیه و تحلیل مسایل کاربرددارند، در بخش خصوصی در اموری همانند طراحی سیستمها در امر بهینه سازی وبهرهوری، در بخش صنعت برای اموری همانند مدل سازیهای ریاضی و در آموزش وپرورش و... مسئولیتهای متفاوتی را به عهده بگیرند.
تعامل بین ریاضیات کاربردی و محض
به گفته کارشناسان بهتر است بگوئیم ریاضیات و کاربردهای آن، نه اینکه ریاضیات را به محض و کاربردی تفکیک کنیم چرا که به اعتقاد ریاضیدانها هیچ مقوله ریاضی نیست که روزی کاربردی برای آن پیدا نشود.
ریاضیات محض،بیشتر به قضایا و استدلالها، منطق موجود در آنها و چگونگی اثبات میپردازد اما در ریاضیات کاربردی چگونگی استفاده از قضایا آموزش داده میشود به عبارت دیگر در این شاخه کاربرد ریاضیات در مسایل موجود در جامعه بیان میگردد.
وقتی صحبت از ریاضی محض میشود نباید تصور کرد که تنها باید در گوشهای نشست وبه حل مسایل ریاضی پرداخت بلکه این علم، به خصوص در مدارج بالا، ارتباطنزدیکی با طبیعت دارد به عبارت دیگر ایدههای ریاضی از ذهن پژوهشگران نمیروید بلکه ریاضیدانها غالباً الهام خود را از طبیعت میگیرند و به گفته فوریه ریاضیدان مشهور فرانسوی «تعمق در طبیعت، پر بارترین منابع اکتشافریاضی است.»
بایدتوجه داشت که امروزه دو گرایش محض و کاربردی چنان درهم ادغام شدهاند که مرزی را نمیتوان بین آنها مشخص کرد. گاه یک تئوری کاملاً محض وارد مرحله کاربردی شده و چون در عمل با مشکل روبرو میشود بار دیگر به حوزة تئوری برمیگردد و در نهایت پس از رفع نقایص دوباره وارد مرحله کاربردی میشود یعنی یک تعامل و ارتباط دو جانبهای بین ریاضی کاربردی و محض وجود دارد و هر یک از این دو شاخه از تجربیات شاخه دیگر به بهترین نحو استفاده میکند و به همین دلیل یک ریاضیدان موفق باید از هر دو شاخه اطلاع داشته باشد.
آینده شغلی، بازارکار، درآمد
کاربردریاضی در علوم مختلف انکارناپذیر است، برای مثال آنالیز تابعی درمکانیک کوانتومی و یا آنالیز هارمونیک در مسایل فیزیکی بالاخص مسایل مربوط به مبحثموج و نوسان کاربرد بسیار زیادی دارد و یا در بیشتر رشتههای مهندسی،معادله لاپلاسی که یک معادله ریاضی است مورد استفاده قرار میگیرد.در جامعه شناسی نیز نظریه احتمال و نظریه گروهها نقش بسیار مهمی ایفامیکند. همچنین آنالیز حقیقی در صنعت نفت دارای چنان کاربردی است کهریاضیات نفت از مباحث مورد بحث در آنالیز تصادفی است. در کل باید گفت که همه صنایع، زیر ساخت ریاضی دارند و به همین دلیل در همه مراکز صنعتی وتحقیقاتی دنیا، ریاضیدانها در کنار مهندسان و دانشمندان سایر علوم، حضوریفعال دارند و به گفته متخصصان اگر در جامعه ما مشاغل جنبه علمی داشته باشندقطعاً به تعداد قابل توجهی ریاضیدان نیاز خواهیم داشت زیرا یک ریاضیدان میتواند مشکلات را به روش علمی حل کند.
برای مثال یک مهندس الکترونیک از آنالیز تابعی و فرایندهای تصادفی استفادهمیکند و یا یک برنامهریز پروژههای اقتصادی از مطالب پیشرفته آماری مانندسریهای زمانی به عنوان ابزار کار یاری میگیرد. برخی از دانشجویان ریاضیبر این باورند که درست است که در جامعه ما مکان مشخصی برای جذب فارغالتحصیلان رشته ریاضی وجود ندارد اما یک دانشجوی ریاضی حتی یک لیسانس ریاضیبه دلیل نظم فکری و بینش عمیقی که در طی تحصیل بدست میآورد میتواند بامطالعه و تلاش در بسیاری از مشاغل، حتی شغلهایی که در ظاهر ارتباطی باریاضی ندارد موفق گردد.
مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری و نحوه پذیرش دانشگاهها در این مقاطع
فارغ التحصیلان مقاطع کارشناسی ریاضی کاربردی میتوانند در مقاطع کارشناسی ارشددر گرایش های مختلف: تحقیق در عملیات، آنالیز عددی، بهینه سازی و نظریهکنترل به تحصیل ادامه دهند. فارغ التحصیلان کارشناسی ریاضی محض و دبیری میتوانند در مقاطع کارشناسی ارشد در گرایش های مختلف آنالیز ریاضی، جبر،هندسه و توپولوژی و معادلات دیفرانسیل ادامه تحصیل دهند همچنین برخی ازدانشگاهها نیز که تنها به عنوان محض یا کاربردی دانشجو در مقاطع کارشناسی ارشد میپذیرند(به عنوان مثال دانشجوی صنعتی شریف و یا صنعتی امیر کبیر) باارائه رشتههایی همچون ریاضیات مالی و نظریه گراف و کاربردهای آن و...دانشجو را با طیف متنوع و گستردهای از دانش ریاضیات روبرو میکند و افق جدیدی را در برابر او میگستراند.
نظربه اینکه در مقاطع تحصیلات تکمیلی به جنبههای پژوهشی، تحقیقاتی و کاربردی با دیدی عمیقتر پرداخته میشود فارغ التحصیلان این مقاطع میتوانندتوانایی های علمی و تحقیقاتی و محاسباتی زیادی کسب کرده و در کارهای اجرایی نقش مهم و ارزندهای داشته باشند فارغ التحصیلان مقاطع تحصیلات تکمیلی میتوانند با توجه به تخصص ویژه خود در مراکز علمی و پژوهشی، مراکزتحقیقاتی، دانشگاهها، صنایع و مراکز آموزش عالی به عنوان عضو هیأت علمی ویا عضو پژوهشی جذب گردند.
